De menselijke voortplanting

De mens plant zich voort door geslachtsverkeer tussen een man en een vrouw. De geslachtsorganen van mannen en vrouwen zijn gemakkelijk met elkaar te verenigen en zo’n vereniging (copulatie of coïtus) geeft de mannelijke en vrouwelijke geslachtscellen (zaad- en eicel) de gelegenheid ‘samen te smelten’. Door deze versmelting ontstaat een nieuwe cel, die kan uitgroeien tot een nieuwe mens. Terwijl voorplanting zonder seksuele activiteit onmogelijk is, is seksuele activiteit zonder voortplanting heel goed mogelijk. Mannen en vrouwen kunnen op ieder moment seksueel reageren en op tal van niet-coïtale manieren seksueel actief zijn - maar alleen door een coïtus is voortplanting mogelijk. Bevruchting gebeurt alleen gedurende een steeds terugkerende, korte periode waarin een eicel beschikbaar is die door een zaadcel kan worden bevrucht.

Ondanks deze biologische feiten heeft in onze cultuur lange tijd het idee bestaan dat voortplanting het enige doel en de enige rechtvaardiging was voor sex. Dit idee blijkt ook nu nog wel uit godsdienstige dogma’s en soms leeft het nog in de traditionele geneeskunde.

Toch zijn er volkeren op deze planeet geweest die volslagen onwetend waren van het feit dat zwangerschap het gevolg is van seksuele activiteit. Men dacht dat een geest het lichaam van de vrouw binnenging en vervolgens tot een kind uitgroeide. Het spreekt vanzelf dat een dergelijk idee tot een hele andere seksuele moraal moest leiden dan de onze.

Een man die nog nooit van het verband tussen seksualiteit en voortplanting heeft gehoord, kan natuurlijk van de coïtus genieten louter en alleen om de coïtus zelf. Deze houding verandert alleen dan wanneer hem het verband duidelijk wordt gemaakt. Het einde van zijn onwetendheid kan dus tevens een herziening van zijn morele opvattingen mhouden. Hij zou er tenslotte zelfs de seksuele normen van onze eigen maatschappij op na kunnen gaan houden. Maar stel dat hij na verloop van tyd ontdekt dat hij onvruchtbaar is, dan zou het best kunnen zijn dat hij zijn nieuwe moraal niet ter Zake doende vindt en hem weer inwisselt voor zijn oude normen. Hij zou alleen maar inzien dat er, voor zover het hem zelf betreft, uiteindelijk toch geen verband bestaat tussen seksualiteit en voortplanting.

Dit theoretische voorbeeld is niet zo ver gezocht als het misschien lijkt. Het zou eigenlijk best kunnen dienen ter verduidelijking van een vrij veel voorkomend probleem. Wij weten dat er in iedere samenleving mannen en vrouwen zijn bij wie geslachtsverkeer onmogelijk tot bevruchting kan leiden. Omdat ze te jong of te oud zijn om zich voort te planten, omdat ze onvruchtbaar zijn, of omdat ze als partner de voorkeur geven aan iemand van de eigen sekse. Hoe het ook zij, al deze mensen staan voor dezelfde taak. Zij moeten een seksuele moraal ontwikkelen zonder dat er sprake kan zijn van voortplanting. In het verleden was het nooit meer dan een betrekkelijk klein aantal mensen dat zich in deze situatie bevond. Voor het grootste deel van de bevolking bleven seksualiteit en voortplanting sterk met elkaar verbonden, of men het leuk vond of niet. In de afgelopen decennia is - door de ontdekking van betrouwbare voorbehoedmiddelen -  niet op voortplanting gerichte seksualiteit echter binnen ieders bereik komen te liggen. Daar staat tegenover dat paren of echtparen zich ook door middel van kunstmatige inseminatie, dat wil zeggen volkomen zonder direct seksueel contact, kunnen voortplanten. Het gevolg van deze ontwikkelingen is dat seksualiteit en voortplanting voor goed totaal gescheiden zaken zijn geworden, met een eigen ethische problematiek.

Ook het openbare leven begint met dit feit rekening te houden. Een goed voorbeeld hiervan is de manier waarop de seksuele kennis bij het geven van voorlichting wordt gehanteerd. Vroeger kwam bij seksuele voorlichting meestal alleen de voortplanting ter sprake. Als leraren met hun leerlingen over dit onderwerp gingen praten, kwamen ze zelden verder dan een bespreking van de manier waarop een kind ontstaat. Hoe dit kon worden voorkomen kwam zelden of nooit aan de orde. De meeste mensen namen zonder meer aan dat verspreiding van dit soort kennis tot algehele zedeloosheid zou leiden. Maar tegenwoordig zien steeds meer mensen in dat het juist immoreel is om jonge mensen dergelijke kennis te onthouden. Door het gevaar van overbevolking zijn regeringen in tal van landen over de gehele wereld ertoe gedwongen hun standpunt in dit opzicht te herzien en voor alle burgers de scheiding tussen seksualiteit en voortplanting te propageren. In de meeste landen zijn er nu zowel openbare als particuliere instellingen die in boeken, films, brochures, advertenties en in persoonlijke gesprekken voorlichting geven over voorbehoedmiddelen. En tegelijkertijd eisen steeds meer mannen en vrouwen het recht op om volledig vrij te zijn in het al dan niet krijgen van kinderen en wordt inmenging van buitenaf niet meer geaccepteerd. Dat de scheiding tussen seksualiteit en voortplanting uiteindelijk ons hele leven zal gaan veranderen, staat buiten kijf. Zodra geslachtsgemeenschap niet langer tot ongewenste zwangerschap leidt, en elke zwangerschap een kwestie zal zijn van bewuste keuze, zal ook de houding van de seksuele partners ten opzichte van elkaar veranderen. Waarschijnlijk komt er meer wederzijds begrip en verbetert de samenwerking. Zeer veel echtparen beslissen nu al samen hoeveel kinderen ze willen; en ook de hele zwangerschap, tot en met de bevalling, is een gebeuren dat samen wordt beleefd. In moderne ziekenhuizen wordt aan de aanstaande vader gevraagd of hij bij de bevalling aanwezig wil zijn en leren beide ouders hoe ze hun kind moeten verzorgen. Door dit delen van eikaars belangen en verantwoordelijkheid kan de traditionele sociale mannen- en vrouwenrol snel tot het verleden gaan behoren en kan het voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid, tot volledige gelijkheid tussen man en vrouw komen.

• ntussen bestaat "voor zowel mannen als vrouwen duidelijk'de noodzaak om vertrouwd te raken met de fundamentele biologische feiten. De wetenschap is ver gevorderd met het onderzoek van de mysteries van de voortplanting en, hoewel er nog onbeantwoorde vragen leven, zijn al vele mythen en misvattingen de wereld uit geholpen. Mannen en vrouwen van nu, die begrijpen wat er bij de voortplanting in het lichaam gebeurt, hebben meer kans dan ooit tevoren om gelukkige ouders van gezonde kinderen te worden. De volgende pagina’s geven een kort beeld van de moderne biologische en medische kennis op het gebied van de voortplanting. Anticonceptie en abortus worden besproken in twee afzonderlijke paragrafen. De maatschappelijke kanten van deze onderwerpen komen in het derde deel aan de orde.

[Sex Atlas] [Inhoud] [Wrd. voor. - bewerkers] [Inleiding] [I - Het mensel. lichaam] [Proces v. seks. different.] [Anatom. ontwikkeling] [De rol van hormonen] [Lichaam van de man] [Lichaam van de vrouw] [Mensel. voortplanting] [Enk. licham. problemen] [II - Seksueel gedrag] [III - Seks. en maatsch.] [Literatuurlijst]